Satış ve Operasyon Planlama (S&OP), Entegre İş Planlama (Integrated Business Planning, IBP) olarak da adlandırılır.
S&OP/IBP kurumların farklı departmanlarının planlarını sistematik biçimde entegre eden süreçtir.
Satış, pazarlama, üretim, planlama, satın alma, lojistik, insan kaynakları ve finans gibi her bir departman kurumun başarısı için kritik görevlere ve öneme sahiptir. Departmanlar arasında oluşabilecek iletişim ve koordinasyon eksiklikleri kurumların hedeflerine ulaşmasını zorlaştırabilir.
Departmanlar arası işbirliğini artırarak kurumun hedeflerine ulaşmasını sağlayacak planlar, S&OP süreci ile oluşturur. Bu süreçler, kurumlara pazar dinamiklerine daha hızlı ve etkin şekilde cevap verme kabiliyeti sağlar.
Burada öncelikle S&OP'nin kısa bir tanımını yapıp sonrasında detaylarını ele alacağız.
S&OP, talep öngörüleri ile sağlanabilecek tedariği
orta ve uzun vadede
dengelerken
rekabetçiliğe ve karlılığa odaklanan entegre planlama sürecidir.
Bu tanımdan ilerleyerek S&OP sürecinin temel özellikleri şu şekilde özetlenebilir.
S&OP, orta ve uzun vadede 12-24 aylık, kayan ufuk (rolling horizon) yaklaşımı ile yapılır, aylık olarak tekrar edilir.
Ekonomi, rekabet, sezonsallık, fiyatlama, enflasyon, vb. faktörler doğrultusunda talep öngörüleri oluşturulur.
Talepleri tedarik etmede gerekli stok, üretim ve satın alma ihtiyaçları ve darboğazlar belirlenir, alternatif senaryolar çalışılır.
Talep ve tedariği kurumsal öncelikler doğrultusunda dengeleyen plan üzerinde mutabakat sağlanır.
Aylık döngü kapsamında sistematik hazırlıklar, planlama faaliyetleri ve karar alma toplantıları gerçekleştirilir.
Kurumsal performansın sürekli şekilde izlenmesine ve iyileştirmeye olanak sağlanır.
Stratejik kararların alınmasına veya mevcut kararların revizyonuna olanak sağlanır.
Kurumun talep ve tedarik dengesini bozabilecek çok sayıda faktör vardır. Bu faktörlere bazı örnekler:
Bu faktörler doğrultusunda değişimleri, trendleri, fırsatları ve tehditleri fark etme, talepleri minimum maliyetle karşılayacak planları oluşturma ve anahtar performans göstergelerini izleyerek aksiyon alma kabiliyetleri S&OP süreci ile geliştirir. S&OP bu sayede kurumun rekabetçiliği artırır.
S&OP, pazar dinamiklerini zamanında tespit etme, talepleri karşılayacak tedarik kaynakları oluşturma ve tüm bunları maksimum karlılık ile başarma sürecidir.
S&OP, her ay tekrar edilen taktiksel planlama döngüsüdür. Burada taktiksel ve operasyonel planlamaların ayrımını vurgulamamız gerekir.
Operasyonel planlama, genellikle haftalık veya günlük bazda yapılan, planlama ufku gelecekteki 1-2 ayı geçmeyen kısa vadeli planlamadır.
Kurumlar gündelik faaliyetlerinin akışını sağlamak, siparişleri yetiştirmek, yarı ürün ve ürünleri hazır etmek, hammadde temini sağlamak, vb. görevleri yerine getirebilmek için operasyonel planlama yapmak zorundadır. Sipariş yönetimi, üretim planlama, kapasite planlama, malzeme ihtiyaç planlama, detay çizelgeleme gibi planlama faaliyetleri operasyonel planlama kapsamında gerçekleştirilir.
Bir çok kurum gerçekleştirdiği operasyonel planlamayı S&OP olarak adlandırmaktadır...
Doğru biçimde kurgulanan S&OP, orta ve uzun vadede 12-24 aylık planlama ufuklarında yapılması gereken taktiksel planlama faaliyetlerinden oluşur.
Bu sebeple S&OP sürecini, operasyonel planlamanın ötesindeki kritik planlama konularını kararlaştıracak şekilde, ayrıca kurgulamak gerekir.
Kurumdan kuruma uygulamada farklılıklar olsa da genel hatlarıyla aşağıdaki aşamalar takip edilir.
Aşamalarda farklı departmanlardan çeşitli düzeylerde yöneticilerin ve çalışanların görevleri ve sorumlulukları vardır.
Aylık S&OP döngüsünün genel akışı aşağıdaki görselde özetlenmiştir.
Her bir aşamadaki faaliyetleri kısaca özetleyelim. Aşağıdaki her bir faaliyetin oldukça kapsamlı içeriğe sahip olduğunu ve önemli efor gerektirebileceğini vurgulamada fayda görüyorum.
Ürün planlama ile tüm proje planlamalarının kurumsal S&OP'ye entegrasyonu sağlanır.
Talep planlama ile pazarlara ve taleplere ilişkin tüm öngörülerin kurumsal S&OP'ye entegrasyonu sağlanır.
Tedarik planlama ile satın alma, üretim, depo ve nakliyeye planların kurumsal S&OP'ye entegrasyonu sağlanır.
Finansal planlama ve mutabakat ile ürün, talep ve tedarik planlarına finansal planlamanın da entegrasyonu sağlanır, departmanlar arası mutabakat oluşturulur.
Yönetim gözden geçirmesi ile ürün, talep ve tedarik planlarına finansal planlamanın da entegrasyonu sağlanır, departmanlar arası mutabakat oluşturulur.
Gerçekleştirilen faaliyetlerin kapsamı ve alınan kararların etkilerini düşündüğümüzde,
S&OP şirketi rekabetçi biçimde yönetmenin yeni biçimidir.
S&OP'nin kurumda hangi kurguda uygulanması gerektiği, kurumun üretim stratejileri, ürün özellikleri, üretim ortamının yapısı, tedarik zinciri ilişkileri, müşteri talebinin yapısı, özetle pazarda kurumun rekabetçiliğine etki eden tüm unsurlara bağlı olarak farklılık gösterecektir.
S&OP aşamaları, aşamaların akışı, görev ve sorumluluklar, analiz yöntemleri ve yardımcı araçlar kurumdan kuruma değişiklik gösterecektir. Sürecin kurum özelinde nasıl kurgulanması ve işletilmesi gerektiği sürecin kavramsal tasarımında ele alınmalıdır.
Optimum Planlama, Satış ve Operasyon Planlama süreçlerinin kuruma özel yapılandırılması ve ilgili araçları geliştirme konusunda uygulamalı eğitimler ve danışmanlık hizmetleri sunmaktadır.
S&OP bakış açısının kazandırılması ve departmanlar arasında hizalanma için öncelikli olarak kuruma özel workshop uygulanmasını tavsiye ediyoruz.
S&OP süreçleri ve S&OP ile bağlantılı hizmet başlıklarımız aşağıdaki gibidir.
Kurumunuza özel eğitim düzenlemek veya açık eğitime katılmak için teklif talebi oluşturunuz.