Stok Planlaması nedir?

Stok planlama, üreticiler için hammaddeler ve ticari ürünler için sipariş verme, yarı mamul ve mamuller için ise üretim emri çıkarma planlaması ile ilgilenir. Müşteri taleplerini karşılayacak stok düzeylerinin belirlenmesi ve yönetimi sağlarken satın alma, üretim, depo ve sevkiyat kısıtlarının da göz önünde buundurulmasını gerektirir. Stoklara ilişkin yatırım ve diğer maliyetlerinin kontrol altında tutulması gerekliliği, stok yönetimini zorlaştıran önemli faktörlerdendir. Stok düzeylerinin tedarik zinciri içerisinde farklı kurum ve tesisler arasında sevkiyatı ve konumlandırılması gerekliliğinde stok yönetiminin lojistik ve dağıtım planlama ile birlikte ele alınması ihtiyacı doğar.

Stokların saklandığı, sıralandığı ve birleştirildiği tesislere depo denir. Depoların planlaması ile ilgili de pek çok karar alınması gereklidir.

Lojistik Planlama nedir?

Lojistik, organizasyonlarda tedarik zinciri boyunca tesisten tesise malzeme akışlarının ve bu akışlar ile ilgili bilgilerin planlaması ve kontrolü ile ilgilenir. Lojistik doğru malzemenin, doğru yerde, doğru zamanda hazır edilmesine çalışır. Bunu yaparken mevcut kısıtlamalara uyulmalı ve belirlenen performans ölçüleri optimize edilmelidir.

Taşıma veya dağıtım hizmetleri ile birbirine bağlı tesisler bir Lojistik Sistemi oluşturur.
 

Lojistik ile Dağıtım'ın farkı nedir?

Lojistikte hem kuruma gelen, hem de kurumdan çıkan malların tedarik zincirleri boyunca akışının planlanması, yönetimi ve kontrolü söz konusudur. Dağıtım ise daha ziyade kurumdan çıkanların lojistiğine ilişkin kullanılan bir ifadedir.

Stok, Depo ve Lojistik Planlama'nın temel amaçları nelerdir?

Stok, Depo ve Lojistik Planlama kapsamında tesislerden son kullanıcıya malzeme akışının planlanmasında çok sayıda planlama kararı söz konusudur.

Tedarik Zinciri Yönetimi'nin temel amaçları müşteriye sunulan hizmet düzeyini yüksek seviyede tutmak ve toplam lojistik maliyetlerini azaltmaktır. Birbiri ile ödünleşme (trade-off) içerisinde olan bu iki amacın varlığı tedarik zincirleri kapsamındaki lojistik sistemlerinin planlanmasını da zorlaştıran temel etkendir.

Bu planlamayı ve akabinde uygulamasını doğru ve etkin şekilde yapabilen kurumlar, rekabetçilerine göre ciddi avantajlar sağlayabilmektedir.

Stok Yönetimi, Depo ve Lojistik Planlama'nın kapsamı nedir?

Bu kapsamda tesislerden son kullanıcıya malzeme akışının planlanmasında çok sayıda planlama kararı söz konusudur. Aşağıda örnek planlama kararları tesisler, depo stokları ve taşımacılık alt başlıkları altında gruplanmıştır. Ayrı maddeler halinde yazılmış olsa da bahsedilen planlama kararlarının birbiri ile ilişkili olduğu ve eş zamanlı olarak verilmesi gerektiği unutulmamalıdır.

Tesislerin konumu ve yapısına ilişkin planlama kararları:

–  Tesisin yerinin (lokasyon) seçimi

–  Yatırım veya kiralama kararları

–  Tesis satışı veya tesisi boşaltma

–  Tesis kapasitesi artırma veya küçültme

–  Tesis yerleşimleri ve konfigürasyonları, vb.

Stok Yönetimine ilişkin planlama kararları:

–  Stok grupları, hacimleri ve sınıflandırmaları (Pareto)

–  Stok kalemi detayında minimum ve maksimum seviyeler

–  Üretim veya sipariş miktarları

–  Sipariş hazırlama kararları

–  Araç yükleme ve boşaltma planlaması

–  Çalışan sayıları ve vardiya düzenleri

–  Fazla mesai kararları, vb.

Depolamaya ilişkin planlama kararları:

–  Depo binası boyutlandırma

–  Mal kabul ve sevk alanları boyutlandırma
–  Saklama ortamı ve taşıma ekipmanı seçimi
–  Saklama alanları boyutlandırma
–  Depo içi ürün yerleştirme
–  Toplayıcı rotalama
–  Paketleme ve araç yerleştirme, vb.

Taşımacılığa ilişkin planlama kararları:

–  Taşıma biçimlerinin seçimi

–  Tesisler arası transferlerin miktarları

–  Hizmet Kontratları (3PL)

–  Araç yatırımı veya kiralama kararları

–  Yük birleştirme kararları

–  Araç rotalama, vb.

Stok Yönetimi, Depo ve Lojistik planlamanın zorluğu nedir?

Stok, Depo ve Lojistik Planlama kapsamında bu denli çok sayıda ve birbiri ile alakalı planlama kararının eş zamanlı olarak belli sistematikler doğrultusunda verilmesi gerekliliği planlamayı zorlaştırmaktadır.

ÖNEMLİ NOT:  Bu yazı, bilgi amaçlıdır. Sözü edilenler her kurum için geçerli olmayabilir.

- Dr. İlker Güçlü, Optimum Planlama

Stok, Depo ve Lojistik Planlama odaklı Optimum Planlama programları hangileridir?

Optimum Planlama, lojistik ve dağıtım planlama süreçleri ile doğrudan alakalı ve planlamanın farklı düzeylerinin işlendiği aşağıdaki eğitim programlarını sunmaktadır.

Optimum Planlama'nın Diğer Programları

Optimum Planlama, kurumların planlama kabiliyetlerini iyileştirerek kurumsal performansı artırmaya odaklı eğitim programları ile danışmanlık hizmetleri sunmaktadır.

Eğitim programları kapsamında sunulan diğer ana modüller şu şekildedir: